Kategorik veya niceliksel değişkenler: tanım + örnekler
İstatistikte değişkenler kategorik veya niceliksel olarak sınıflandırılabilir.
Kategorik değişkenler: İsim veya etiket alan değişkenler. Örnekler şunları içerir:
- Medeni durum (“evli”, “bekar”, “boşanmış”)
- Sigara içme durumu (“sigara içen”, “sigara içmeyen”)
- Göz rengi (“mavi”, “yeşil”, “ela”)
- Eğitim düzeyi (örneğin “lise”, “lisans”, “yüksek lisans”)
Nicel değişkenler: Sayısal değer alan değişkenlerdir. Örnekler şunları içerir:
- Bir bireyin büyüklüğü
- Bir şehrin nüfus büyüklüğü
- Bir sınıftaki öğrenci sayısı
- Bir evin metrekare sayısı
Aşağıdaki tablo bu iki değişken türü arasındaki farkı özetlemektedir:
Örnekler: kategorik değişkenler ve niceliksel değişkenler
Kategorik ve niceliksel değişkenleri daha iyi anlamak için aşağıdaki örnekleri kullanın.
Örnek 1: bitki boyu
Bir botanikçi yerel bir ormanda yürür ve belirli bir bitki türünün yüksekliğini ölçer. Bitki boyu değişkeni sayısal değerler aldığı için niceliksel bir değişkendir . Örneğin yükseklik 15 inç, 17,5 inç, 19,2 inç vb. olabilir.
Örnek 2: Kiralık tatil yerleri
Bir araştırmacı 200 kişiyle röportaj yapıyor ve onlara en sevdikleri tatil yerinin neresi olduğunu soruyor. Tatil yeri değişkeni isim aldığı için kategorik bir değişkendir . Örneğin yanıtlar “Miami”, “San Francisco”, “Hilton Head” vb. içerebilir.
Örnek 3: Siyasi parti
Bir siyaset bilimci belli bir şehirde 50 kişiyle röportaj yapıyor ve onlara kendilerini hangi siyasi partiyle özdeşleştirdiklerini soruyor. Siyasi parti değişkeni etiketleri olduğu için kategorik bir değişkendir . Örneğin cevaplar “Demokrat”, “Cumhuriyetçi”, “Bağımsız” vb. içerebilir.
Örnek 4: Yürütme süresi
Bir antrenör 20 takipçisinin yarış sürelerini kaydediyor. Çalışma süresi değişkeni sayısal değerler aldığı için niceliksel bir değişkendir . Örneğin çalışma süresi 58 saniye, 60,343 saniye, 65,4 saniye vb. olabilir.
Örnek 5: Konut fiyatları
Bir ekonomist belirli bir şehirdeki konut fiyatlarına ilişkin verileri topluyor. Gayrimenkul fiyatı değişkeni sayısal değerler aldığı için niceliksel bir değişkendir . Örneğin bir evin fiyatı 149.000$, 289.000$, 560.000$ vb. olabilir.
Kategorik ve niceliksel değişkenler nasıl tanımlanır?
Kategorik değişkenleri frekans tablolarını kullanarak özetleyebiliriz.
Örneğin 100 kişinin göz rengine ilişkin veri topladığımızı varsayalım. “Göz rengi” kategorik bir değişken olduğundan değerlerini özetlemek için aşağıdaki frekans tablosunu kullanabiliriz:
Niceliksel değişkenleri çeşitli tanımlayıcı istatistikler kullanarak özetleyebiliriz.
Örneğin 100 evin metrekaresine ilişkin veri topladığımızı varsayalım. “Metrekare” niceliksel bir değişken olduğundan değerlerini özetlemek için aşağıdaki tanımlayıcı istatistikleri kullanabiliriz:
- Ortalama: 1.800
- Medyan: 2.150
- Mod: 1600
- Aralık: 6.500
- Çeyrekler arası ölçek: 890
- Standart sapma: 235
Bu metrikler bize merkezi değerin nerede olduğu ve o değişkene ait değerlerin dağılımı hakkında fikir verir.