Sistematik örnekleme

Bu yazımızda sistematik örneklemenin ne olduğunu, özelliklerini ve nasıl yapıldığını anlatacağız. Ayrıca sistematik örneklemenin bir örneğini de göreceksiniz. Ayrıca sistematik örneklemenin avantaj ve dezavantajlarının neler olduğunu ve bu tür örneklemenin ne zaman kullanılması gerektiğini öğreneceksiniz.

Sistematik örnekleme nedir?

Sistematik örnekleme, istatistiksel bir çalışma için örneklemin parçası olacak unsurları seçmek için kullanılan bir olasılık yöntemidir. Sistematik örneklemede, örnekteki bir öğe ilk olarak rastgele seçilir ve örnekteki diğer öğeler sabit aralıklarla seçilir.

Bu nedenle sistematik örneklemede, örneklemden ilk bireyi rastgele seçtikten sonra, örneklemden bir sonraki bireyi almak için istenilen aralık kadar sayı saymamız gerekir. Ve örneklemde elde etmek istediğimiz örneklem büyüklüğü kadar birey bulunana kadar aynı işlemi art arda tekrarlıyoruz.

Öte yandan, bir örneklemden birey seçmenin daha fazla yönteminin olduğunu bilmelisiniz. En çok kullanılan örnekleme türleri şunlardır:

• Basit rastgele örnekleme
• tabakalı örnekleme
• sistematik örnekleme
• Küme örneklemesi

Probabilistica.com’da her olasılık örneklemesi türüne ilişkin ayrıntılı bir açıklamaya sahibiz; dolayısıyla daha fazla ilgileniyorsanız, web sitemizde bunların her birinin nasıl gerçekleştirildiğini arayabilirsiniz.

Sistematik örnekleme nasıl yapılır?

Sistematik rastgele örneklemeyi gerçekleştirme adımları aşağıdaki gibidir:

1. Hedef popülasyonu tanımlayın.
2. İstenilen numune boyutunu belirleyin.
3. Örnekleme aralığını hesaplayın. Bunu yapmak için popülasyon büyüklüğü örneklem büyüklüğüne bölünür.
4. Örnekteki ilk öğeyi rastgele seçin.
5. Numunenin kalan öğelerini seçin. Bunu yapmak için örnekleme aralığı önceki adımda seçilen sayıya art arda eklenir .

Sistematik örneklemede seçilen ilk öğenin rastgele olması önemlidir, çünkü aslında örneklemde rastgele seçilen tek öğe odur. Aksi takdirde sistematik örneklemenin rastgeleliği tehlikeye girebilir. Bu nedenle araştırmacı, popülasyonun tüm unsurlarının başlangıç noktası olarak seçilme olasılığının aynı olmasını sağlamalıdır.

Benzer şekilde sistematik örneklemede örneklem elemanları aralıklarla seçildiğinden nihai örnekte belirli türden bir öğe bulunmayabilir ve dolayısıyla örneklem yeterince temsil edici olmayabilir. Ancak bu, sistematik örnekleme yaptığımızda karşılaştığımız bir risktir.

Son olarak, örnekleme aralığının bir model olmadığını dikkate almalısınız, çünkü bu durumda seçilen örnek yeterli olmayacak ve istatistiksel çalışma güvenilmez sonuçlar verecektir.

Sistematik örnekleme örneği

Sistematik örneklemenin tanımını gördükten sonra anlamını daha iyi anlamanız için bu örnekleme türüne bir örnek açıklayacağız.

Örneğin 1000 elementlik bir popülasyonda 50 elementlik bir örnek elde etmek için sistematik örnekleme yapmak istiyorsak aşağıdaki şekilde ilerlememiz gerekir.

Öncelikle örnekleme aralığını hesaplamamız gerekiyor. Bunu yapmak için popülasyon büyüklüğünü örnek büyüklüğüne böleriz:

İkinci olarak örneklemdeki ilk konuyu rastgele seçmemiz gerekiyor. Bu adımı gerçekleştirmek için birkaç yöntem vardır, ancak örneğin Excel bilgisayar programını kullanarak 1’den 20’ye kadar rastgele bir sayı elde edebilirsiniz (ilk sayının ilk parçada olması önerilir). Diyelim ki 17 sayısını elde ettik.

Daha sonra, numuneden sonraki elemanları seçmek için örnekleme aralığını (20) 17 sayısına eklememiz gerekir. İstenilen örneklem büyüklüğü 50 olduğundan 49 sayı daha seçmemiz gerekiyor.

Öyle ki, ortaya çıkan rakamlarla özdeşleşen nüfus unsurları, istatistiksel çalışmanın örnekleminin bir parçası olmak üzere seçilmiş olanlardır.

Sistematik Örneklemenin Avantajları ve Dezavantajları

Sistematik örneklemenin aşağıdaki avantaj ve dezavantajları vardır:

Yukarıdaki örnekte gördüğümüz gibi sistematik örneklemenin gerçekleştirilmesi hızlı ve kolaydır. Öyle görünmese de bu özellik önemlidir çünkü ekonomik maliyeti daha düşüktür.

Sistematik örneklemenin bir diğer olumlu yönü de popülasyonun tamamından örnekleme yapılmasıdır. Öte yandan, diğer örnekleme türlerinde örneğin popülasyonun yalnızca ilk yarısından öğeler alabiliriz.

Sistematik örneklemenin bir dezavantajı, popülasyonun öğelerinin yerleştirildiği sıranın, istatistiksel sonuçların güvenilirliğini koşullandırabilmesidir, çünkü belirli bir periyodiklik veya model türü varsa, taraflı bir örnek elde edilebilir. Örneğin kadın ve erkek nüfusunu şu şekilde sıralarsak:

Bu sıralamayla 2’lik bir örnekleme aralığı alırsak, menşe noktasına göre sadece kadınları veya sadece erkekleri seçeceğiz. Bu nedenle güvenilmez bir örnek elde edeceğiz.

Son olarak, sistematik örneklemenin bir diğer olumsuz yönü, yalnızca bir öğenin rastgele seçilmesidir, bu da örnekteki diğer öğelerin koşullandırılmasını sağlar. Prosedür boyunca şansın çok daha fazla olduğu diğer numune alma türlerinden farklı olarak.

Sistematik örnekleme ne zaman kullanılmalı?

Son olarak, sistematik örneklemeyi kullanmanın ne zaman pratik olduğunu ve bu örnekleme sistemi her zaman kullanılamayacağından ne zaman mümkün olmadığını size göstereceğiz.

Basit ve uygulaması hızlı bir örnekleme yöntemine ihtiyaç duyulduğunda sistematik örnekleme kullanılabilir. Başka bir deyişle, proje bütçesi sınırlı olduğunda sistematik örnekleme çok iyi bir seçenektir çünkü bunu gerçekleştirmek için az kaynak gerekir.

Makale boyunca gördüğümüz gibi, popülasyon belirli bir örüntü sergilediğinde bu tür örneklemeyi kullanmak, taraflı bir örnek elde edilebileceğinden pratik değildir.

Son olarak, eğer popülasyonda çok sayıda farklı grup varsa, yani çok sayıda katman varsa, katmanların istatistiksel analizine ayrı ayrı izin vermesi, sistematik örneklemeye izin vermemesi nedeniyle katmanlı örneklemenin kullanılması tercih edilir.